antybiotykooporność

24 kwi 2023 0 godz. 49 min.

Wyzwania współczesnej medycyny – antybiotykooporność, choroby cywilizacyjne i terapie szyte na miarę

Ikona cofania odtwarzania
Ikona odtwarzania Ikona zatrzymania odtwarzania
Ikona przewijania odtwarzania
00:00:00
Ikona głośnika Ikona przekreślonego głośnika
Ikona cofania odtwarzania
Ikona odtwarzania Ikona zatrzymania odtwarzania
Ikona przewijania odtwarzania
00:00:00
Ikona głośnika Ikona przekreślonego głośnika

Wyzwania współczesnej medycyny – antybiotykooporność, choroby cywilizacyjne i terapie szyte na miarę

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje, że tylko w 2019 roku z powodu oporności na produkty przeciw ustrojowe zmarło 1,27 mln osób. Naukowcy szacują, że do 2050 r. antybiotykooporoność może przyczynić się do śmierci 10 mln ludzi.

Czym jest antybiotykooporność?

Antybiotykooporność to zdolność bakterii do przeciwstawiania się działaniu antybiotyku Bakterie bronią się przed antybiotykami na różne sposoby – niszczą je, nie wpuszczają do komórki bądź usuwają z wnętrza komórki. Bakterie oporne mogą swobodnie namnażać się w obecności antybiotyku i są w stanie przekazywać zdolność obrony kolejnym pokoleniom oraz innym bakteriom.

Wyróżnia się dwa rodzaje antybiotykooporności – naturalną i nabytą. Naturalna antybiotykooporność wynika z uwarunkowanych genetycznie, pierwotnych mechanizmów obronnych komórek bakterii, np. brak receptora dla antybiotyku, nieprzepuszczalna ściana komórkowa czy wytwarzanie enzymów. Przykładowo – wiele szczepów gronkowca wytwarza penicylinazy, powodujące oporność na antybiotyki jeszcze przed wprowadzeniem penicyliny.

Podstawową przyczyną jest nadużywanie antybiotyków lub nieprawidłowe ich stosowanie, czyli przyjmowanie zbyt małych dawek lub za krótki czas terapii.

Dlaczego nie można przerywać antybiotykoterapii?

W jednej kolonii znajdują się bakterie o różnym poziomie antybiotykooporności. Na początku stosowania leku niszczy się te bakterie, które są najmniej oporne na antybiotyk. W sytuacji, gdy stosuje się antybiotyk za krótko lub w zbyt małej dawce, to po zniknięciu bakterii wrażliwych, pozostaje szczep o zwiększonej oporności na dany antybiotyk. Bakterie te dzielą się i z czasem zaczynają dominować w populacji.

Skutki rosnącej antybiotykooporności

Bakterie oporne na działanie wielu czy nawet prawie wszystkich antybiotyków to ogromny problem współczesnej medycyny. Mikrobiolodzy biją na alarm i ostrzegają, że już niedługo mogą pojawić się takie choroby bakteryjne, na które nie będą działać żadne znane nam antybiotyki. Co prawda prace nad nowymi lekami ciągle trwają, ale produkcja nowych antybiotyków mocno zwolniła. Między 1945 a 1965 rokiem na rynek wprowadzono aż 14 grup nowych antybiotyków, a w ciągu ostatnich 20 lat – tylko dwie.

Czym są superbakterie?

Superbakterie to bakterie oporne na działanie niemal wszystkich znanych nam antybiotyków.

Przykładem takiego organizmu mogą być bakterie wyizolowane w 2008 roku w Indiach. Są to groźne szczepy Klebsiella pneumoniae. Rozkładają cząstki karbapenemów, czyli antybiotyków uznawanych za leki „ostatniej szansy”, przez co możliwości leczenia zakażeń przez nie spowodowanych są mocno ograniczone.

W Polsce rejestruje się również bakterie, których zwalczenie stanowi nie lada problem. Szacuje się, że w naszym kraju 20 proc. populacji gronkowców złocistych to tzw. MRSA, czyli gronkowce złociste oporne na metycylinę, a na niektórych oddziałach szpitalnych odsetek ten może sięgać nawet 80 proc.

Innymi bakteriami, które stanowią w Polsce coraz większy problem są bakterie Clostridioides difficile, których odnotowuje się znaczący wzrost w ostatnich latach.

Clostridioides difficile to beztlenowa bakteria, która w sprzyjających warunkach wywołuje zapalenie (uszkodzenie) jelita grubego. Zakażenie szerzy się drogą pokarmową i dotyczy przede wszystkim osób w starszym wieku, przebywających w szpitalach i domach opieki.

Choroby cywilizacyjne – czym są?

Choroby cywilizacyjne to epidemia XXI wieku. Są związane z rozwojem cywilizacji i prowadzą do niepełnosprawności, a także powodują 80% przedwczesnych zgonów. Nie dotyczą wyłącznie osób starszych, ale także dzieci i młodzieży. Schorzenia te stanowią wielki problem społeczny i wyzwanie. Aby im zapobiegać, konieczne są zmiany w indywidualnym zachowaniu każdego obywatela i całych rodzin.

Rodzaje chorób cywilizacyjnych

Wykaz chorób cywilizacyjnych nie jest jednoznacznie ustalony. Możemy do nich zaliczyć m.in. nadciśnienie tętnicze, nowotwory, otyłość, depresję, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP).

Grafika przedstawiająca napis "daj znać, co myślisz o tym odcinku, napisz do nas".

#antybiotyki#antybiotykooporność#antybiotykoterapia#terapia szyta na miarę
Powrót do podcastów
SŁUCHAJ TAKŻE NA: